Stress of burn-out

Wanneer ben je overspannen en wanneer een burn-out?

“Van hard werken gaat niemand dood”, wordt er wel eens gezegd. En in zekere zin is dat ook zo.

Als hetgeen je de hele dag doet, zowel op je werk als privé, zinvol voor je is, als je het leuk vindt en je er ook zelf keuzes in kunt maken, dan lijkt het dat je eindeloos door kunt gaan zonder dat je energie opraakt.

Maar toch lopen veel mensen vroeg of laat tegen een grens op. Hoe kan dat?

Het voelen van spanning is op zichzelf niet ongezond. Bij onverwachte of spannende gebeurtenissen reageert het lichaam meteen door adrenaline aan te maken. Dat heeft een reden. We worden alert en ons concentratievermogen is optimaal. Ook ingrijpende veranderingen in ons leven, zoals het overlijden van een dierbare of de geboorte van een kind kunnen voor een periode van spanning zorgen. Dat is heel normaal.

Je gespannen voelen wordt een probleem als het te vaak gebeurt of te lang duurt, zoals bij structurele lichamelijke en/of geestelijke overbelasting. We zijn als het ware chronisch gespannen en komen niet meer tot rust.

Ons drukke bestaan, waarin we werk en de zorg voor kinderen en/of ouders moeten combineren, kan zorgen voor langdurige overbelasting.

Stress: wat merk je zelf?

Vaak is stress eerst merkbaar aan kleine dingen. Je merkt dat je geen zin hebt in iets wat je normaal leuk vond, of dat je ergens tegenop ziet, je voelt je lusteloos, mopperig of eerder geïrriteerd. Als stress wat langer duurt kun je dit ook fysiek gaan merken; bijvoorbeeld spanning in je spieren, hartkloppingen of slapeloosheid. Je kunt gevoel hebben je werk minder goed aan te kunnen en/of minder goed te kunnen. Kleine dingen kunnen je al een gestrest gevoel geven en je maakt je meer dan gebruikelijk zorgen over allerlei dingen.

Ook veel ( meer dan vroeger) in je hoofd bezig zijn met plannen of piekeren, je werk thuis niet los kunnen laten, of somberheid, kunnen tekenen zijn dat het tijd is om eens de balans op te maken.

Wat merkt je omgeving?

Soms merk je het niet zelf, maar merkt je omgeving wel dat het niet 100% met je gaat. Dat je bijvoorbeeld meer moppert, vermoeider en minder vrolijk over komt. Dat je meer dan normaal in jezelf gekeerd lijkt of een kort lontje hebt.

En dan?

Ook al heb je ‘slechts’ kleine klachten, toch is het verstandig om hier vroegtijdig iets mee te doen. Als klachten na een weekend rustig aandoen niet “vanzelf” over zijn, is het verstandig om ze serieus te nemen. Soms is het al voldoende om er met je leidinggevende, bedrijfsarts en/of huisarts over te praten. Dit kan duidelijkheid en ruimte scheppen of oplossingen geven, waar jezelf niet opgekomen bent. Herken de druppel. Check je werkstress.

Op dit moment kunnen ook psycho-sociale sessies in mijn praktijk je helpen.

Overspannen?

Van overspannenheid kan gesproken worden wanneer er een combinatie van een aantal klachten bestaat. Het gaat om emotionele overprikkelbaarheid die zich uit in een labiele stemming, huilerigheid, prikkelbaarheid, chagrijnig of zelfs agressief gedrag. Alles is teveel. De interesse in de omgeving is meestal sterk verminderd, dit uit zich in desinteresse, concentratieproblemen, niets boeit meer en initiatief verlies, er komt niet meer uit handen. Dikwijls bestaan er in- en doorslaapproblemen, eventueel een ander eetgedrag met meer of minder dan normaal eten. Lichamelijke klachten kunnen toenemen; hoofdpijn, buikpijn, maagklachten, enz.

Door de concentratieproblemen bestaat er veelal een voorbestemdheid voor ongevallen zoals stoten, struikelen, zaken uit de handen laten vallen, verkeersongevallen door onoplettendheid en bij het werk worden meer fouten dan normaal gemaakt.

Hoe ontstaat overspannenheid?

De naam zegt het al, een situatie waarbij de hoeveelheid stress voor iemand diens “span” kracht overschreden is.

De stress kan thuis te hoog opgelopen zijn: huwelijksproblemen, opvoedingsproblemen, financiële- of huisvestingsproblemen enz. Maar het kan ook de stress van een werksituatie zijn; te veel werk, werk verandering, reorganisatie, langdurige ziekte van collega’s zonder vervanging of een ongunstige werk atmosfeer door conflicten met collega’s of superieuren. Ook kan het zijn dat de omstandigheden en het werk hetzelfde waren, maar dat de spankracht tijdelijk minder was. Bijvoorbeeld door vermoeidheid of slapeloosheid.  Of de spankracht is minder, doordat het werk niet meer voldoende uitdaging biedt, de interesse verloren is gegaan en het werk daardoor vermoeiender wordt.

Overspannen/ burn-out

Deze begrippen worden vaak door elkaar gebruikt. Toch is er een nuanceverschil.

  • Overspannenheid: een kortdurende stressperiode van enkele maanden tot 1 jaar, waarbij het herstel ook binnen enkele maanden te verwachten valt.
  • Burn-out: is voor situaties waarbij er sprake is van een jarenlange overbelasting. Een persoon is opgebrand. Meestal door werk, soms ook door spanningen thuis. Mensen met burn-out zijn zo uitgeblust dat rust niet genoeg is om weer te herstellen.

Bij stressklachten en overspannenheid kunnen mijn psycho-sociale therapeutische sessies zeker helpen. Bij een burn-out in eerste instantie niet. Het is een ervaringsgerichte en openleggende therapie. Ik kan je wel begeleiden en tips geven om op te laden. Maar als je volledig leeg bent (zoals bij een burn-out), heb je geen energie voor welke therapievorm dan ook. Eerst maar eens opladen.

Heb je weer wat energie of nog voldoende energie dan kan ik je helpen je hartkracht terug te vinden. Zodat je weer kunt gaan genieten van het leven. Leven vanuit je hart, net zoals jonge kinderen. Zij bruisen van vreugde, kracht en energie.